Resurs UTB – czym właściwie jest?

Read Time:4 Minute, 6 Second

Każde urządzenie użytkowane przez człowieka wymaga wykonywania okresowych przeglądów. Ten obowiązek dotyczy także różnego rodzaju wind osobowych definiowanych jako Urządzenia Transportu Bliskiego, czyli UTB. Od właściwego funkcjonowania takiej windy zależy bezpieczeństwo jego użytkowników. W porę wykryta usterka może ocalić komuś zdrowie, a nawet życie. Można zapobiec tragedii, dlatego warto dbać o systematyczne wykonywanie przeglądów. Windy osobowe jako urządzenia transportu bliskiego muszą być poddawane badaniom okresowym, eksploatacyjnym, ale także w miarę potrzeb powypadkowym lub poawaryjnym. Jeśli chodzi o tego typu urządzenia wykonywanie okresowych przeglądów jest regulowane przez prawo, a dokładniej mówiąc rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego. Również Urząd Dozoru Technicznego opracował wytyczne, które zobowiązują właścicieli wind osobowych do zlecania regularnych badań technicznych.

Bezpieczeństwo dźwigów UTB – regulacje prawne

Szacuje się, że w Polsce zamontowanych jest około 100 tysięcy wind osobowych. Część z nich zostały zamontowane już po wejściu Polski do Unii Europejskiej, dzięki czemu są zgodne z najnowszymi przepisami bezpieczeństwa. Jednakże mimo wszystko około połowa ich nie spełnia podstawowych regulacji bezpieczeństwa. Najistotniejszym kłopotem są wieżowce wybudowane w latach 70, gdyż ich stan techniczny wymaga dużo napraw, a dźwigi osobowe nie są najważniejsze. Właściciele tychże bloków nie są chętni do wymiany wind, a swoje decyzje uzasadniają tym, że przecież funkcjonują one bezproblemowo od wielu lat. Z pewnością nie jest to odpowiedzialne działanie jeśli chodzi o zdrowie i życie użytkowników. Stając naprzeciw temu zagadnieniu Minister Przedsiębiorczości i Technologii zmienił przepisy w kwestii eksploatacji urządzeń podlegającym przepisom dozoru technicznego. Nałożono obowiązek robienia przeglądów technicznych aby ocenić stan funkcjonowania dźwigu.

Dźwigi UTB a resurs

Według definicji resurs jest okresem zdolności do użytkowania, czyli inaczej mówiąc jest to obowiązkowy przegląd specjalny dźwigu, który ma pewną ważność. Po upływie określonego terminu należy ponownie zlecić wykonanie oceny stanu technicznego. Jeśli chodzi o dźwigi, to właściwościami branymi pod uwagę są intensywność wykorzystania, oraz obciążenie jest poddawane urządzenie. Warto pamiętać, że resurs jest przeglądem specjalnym ,który musi być przeprowadzony przez odpowiedniego specjalistę. Istotną kwestią jest także to, że taki dźwig jeździ się w szybie, który też powinien podlegać odpowiednim kontrolom. Dlatego osoba, która będzie przeprowadzała resurs UTB musi mieć odpowiednie uprawnienia budowlane. Przegląd specjalny wind może być wykonywany przez przedstawiciela producenta, ale koniecznie musi on dysponować określonymi uprawnieniami.

Jaki jest zakres przeglądu specjalnego UTB?

To jaki powinien być zakres przeglądu specjalnego Urządzeń Transportu Bezpośredniego określa instrukcja producenta. Zdarza się, że w instrukcji nie ma takich informacji, w takiej sytuacji należy kierować się stosownymi normami, specyfikacjami technicznymi, oraz obecną wiedzą techniczną. Ważne, aby taki przegląd specjalny obejmował swoim zakresem najważniejsze podzespoły, które mają wpływają na bezpieczne korzystanie z windy. O jakie dokładnie podzespoły chodzi? Są to przede wszystkim:

cała konstrukcja nośna, czyli dokładniej mówiąc jest to szyb, rama kabiny, rama wciągarki, ale także prowadnice,
mechanizm napędowy na który składają się liny, mocowania lin, i wciągarka,
układ elektryczny – instalacja w szybie, aparatura odpowiadająca za sterowanie urządzeniem,
układ hydrauliczny czyli przewody, siłowniki, oraz agregat hydrauliczny
sterujące bezpieczną pracą dźwigu czyli np. system alarmowy.

Taki przegląd specjalny dźwigów UTB musi być zwieńczony sporządzeniem odpowiedniego protokołu, w którym zawarty jest wynik przeglądu, dane osób odpowiedzialnych, termin kolejnego przeglądu, oraz kryteria oceny.

Profilaktyka jako podstawa bezpieczeństwa dźwigów UTB

Jak w przypadku wielu sprzętów mechanicznych, tak również jeśli chodzi o dźwigi UTB niezbędna jest profilaktyka. Sporo awarii można wcześniej znaleźć i naprawić, co zdecydowanie poprawi bezpieczeństwo takich urządzeń. Niestety, jeśli chodzi o windy z lat 70 problem jest poważniejszy, ponieważ takie pobieżne przeglądy mogą być niewystarczające i nie znajdą wszystkich usterek. Urząd Bezpieczeństwa Technicznego monitoruje stan techniczny w miarę możliwości likwidując pojawiające się usterki i wymieniając zużyte elementy. Niestety, jeśli chodzi o aparaturę sterową problem może okazać się bardziej złożony. Składa się ona z podzespołów, których funkcjonalność po 40 latach jest bardzo ograniczona. Jedynym rozwiązaniem zazwyczaj jest wymiana jej, co zapobiegnie niebezpiecznym wypadkom.

Możliwe zagrożenia starych dźwigów

Postęp techniczny jest bardzo duży, także jeśli chodzi o dźwigi osobowe. Stare mechanizmy zamontowane w wieżowcach nie posiadają niektórych zabezpieczeń, których nie brakuje w tych nowszych modelach. Należy pamiętać, że te starsze modele nie posiadają drzwi kabinowych. Co więcej taki dźwig nie ma zabezpieczeń przed zbyt szybką jazdą w górę, oraz właściwych zabezpieczeń przed niechcianymi ruchami kabiny. Co ważne brakuje tu także łączności głosowej z serwisem, a także drzwi przystankowe nie posiadają kontroli zaryglowania. Są to braki których nie da się zupełnie zlikwidować.

Jedynym rozwiązaniem jest wymiana całego dźwigu, ale jest to bardzo droga inwestycja. Ważnym ubytkiem jest także niewielka dokładność jeśli chodzi o zatrzymywanie się na przystankach. Zazwyczaj taka kabina niedokładnie trafia w poziom piętra i tworzy się próg, który staje się kłopotliwy do pokonania szczególnie dla ludzi na wózkach inwalidzkich i starszych. Windy z lat 70 muszą być co jakiś czas reperowane, a wadliwe elementy wymieniane, ale trzeba pamiętać, że nigdy nie będą one działały tak jak nowe. Dlatego niezbędne jest częstsze dokonywanie przeglądów technicznych oraz stały kontakt z serwisem. Trzeba wówczas bezdyskusyjnie stosować się do zaleceń wydanych przez ekspertów. Oczywiście wraz z upływem czasu tego typu problem będzie narastał, więc w dłuższej perspektywie niezbędna będzie wymiana całego urządzenia.